Şu senaryoyu düşünelim; akşam saat 9, yemek sonrası üstünüze tatlı bir rehavet çökmüş, yarı uyur durumda ailece televizyon seyrediyorsunuz. Bu huzurlu ve mutlu aile tablosunda ufak bir değişiklik yapalım şimdi. Çocuğunuzun şehrin en belalı mahallesinde, bir hayat kadını ile uyuşturucu satıcısı arasında bütün konuşmalara ve olaylara şahit olduğunu düşünün. Çocuğunuzun o mahallede olduğunu bildiğiniz halde yemek sonrası huzur içerisinde televizyon seyretmeye devam edebilir miydiniz? Yoksa çocuğunuzun orada olmaması gerektiğini düşünerek, onu eve getirmek için sokağa mı çıkardınız?
İnternet ve çocuklar söz konusu olduğunda anlamamız gereken en temel konulardan birisi bu. İnternet çocukların rahat ve güvende dolaşabilecekleri bir ortam değil. Silah, pornografik yayın, uyuşturucu ticaretinin yapıldığını zaten biliyoruz ama çocukları olumsuz etkileyecek birçok şeye de “derin internet” dışında rahatlıkla ulaşılabileceğini unutabiliyoruz. Youtube’da çizgi film izlerken veya oyun oynarken çıkabilecek bir reklam bile masum başlayan bir internet deneyimini çok farklı boyutlara taşıyabilir. Neredeyse her şeyin paylaşılabildiği ve bulunabildiği sosyal paylaşım siteleri çocukları olumsuz etkileyebilecek pek çok tehlikeyi barındırır.
Çocuklarımız bizimkinden farklı bir dünyada büyüyorlar ve bizden çok daha farklı ve çeşitli biçimlerde iletişim kurabilecek ve paylaşımda bulunabilecek araçlara sahipler. Onlar, sosyal medya denildiğinde aklımıza ilk gelen Facebook dışında internet üzerinden oynanan oyunlar ve akıllı telefonlar gibi çok geniş bir tehdit yelpazesi ile karşı karşıyalar.
Çocukların sosyal medyada güvende olmasını sağlayacak en büyük etken anne ve babalardır. Çocukların internet ve sosyal paylaşım sitelerinde güvende olmasını sağlayacak unsurlardan birisi de bizlerin “dijital ebeveyn” olarak başarısıdır. Bu nedenle aşağıdaki maddelerin bir bölümü çocukların alışkanlıklarına yönelik yazılmış olsa da bir kısmının anne ve babalar için “yapılacaklar” listesi niteliğinde olduğunu göreceksiniz.
Sosyal paylaşım siteleri kötü niyetli insanların kurban bulmak için sıkça kullandıkları kaynakladır. Hırsızlar, sakinleri tatilde olan ve soyabilecekleri evleri tespit etmek için sosyal paylaşım sitelerini kullanırken, pedofiller bu siteleri kurban bulmak için kullanıyor. Suçlu profili ne olursa olsun, birilerinin bize ve çocuğumuza basit birkaç arama yaparak ulaşabileceğini aklımızda tutmalıyız. Sosyal paylaşım sitelerini kullanan çocukların “ulaşılabilir” hale gelmesi, ebeveyn olarak, bu ortamlardaki davranışlarının daha yakından takip edilmesi gereğini ortaya çıkartır.
Sosyal paylaşım siteleri, adlarından da anlaşıldığı gibi paylaşım yapma ve iletişim kurma ortamlarıdır. İdeal şartlarda gerçek hayatta tanımadığımız kimseyle iletişim kurmamamız gerektiğini bilmemize rağmen uygulamada durum bu kadar net olmayabilir. Çocuğumuzun da tanımadığı ve kötü niyetli olabilecek yabancılarla bu sitelerde iletişim kurabileceğini bilmeliyiz.
Bu rehberde ele aldığımız bütün “felaket senaryoları” arasında, hiç şüphesiz en korkunç olanıdır; çocuğunuzun internette tanıştığı biri veya birileriyle isteyerek, kandırılarak veya zorlanarak buluşması.
Okul bahçelerinde karşılaşılan kabadayılık örneklerinden farklı olarak internet üzerinden veya SMS ile kabadayılık yapmak için çocukların yüz yüze olmaları gerekmez. Bu nedenle “siber kabadayıların” fiziksel olarak güçlü olmaları veya kavga etmeyi sevmeleri de gerekmez, klavye başında başka bir çocuğun psikolojisini ciddi şekilde etkileyebilirler.
