Babalık rolleri yıllar içinde nasıl değişti? 2020’de iyi bir baba olmak ne demek? İlgili bir baba neler yapmalı? Baba ve çocuğun birlikte zaman geçirmesi neden her ikisi için önemli ?
“Tarihsel perspektiften bakıldığında babalık rollerinde farklılaşmalar olmakla birlikte “çocuğuna bakabilmek ve iyi baba olmak” kaygısı değişmiyor. Zaman içinde değişen yalnızca iyi bir baba olmadan anladıklarımız. Bir dönem iyi babanın temel görevinin ahlak öğretmenliği yapmak olduğu düşünülürken, günümüzde iyi bir babanın temel görevleri arasında çocuğunun bakımında görev almak, sorunlarıyla ilgilenmek ve çocuğuyla etkili zaman geçirmek sayılıyor daha çok.”
“Dönemden döneme analık ve babalık rolleri de farklılaşıyor dedik. 1970’li yıllar yeni bir aile modelinin de habercisiydi belki. Bunun en önemli nedenlerinden birkaçı cinsiyet eşitliği söylemlerinin daha çoğalması, bunun paralelinde daha fazla sayıda kadının kariyer sahibi olmayı ve tam gün çalışmayı hedeflemesi, geniş aile yapılarının yerini çekirdek aileye bırakması, boşanmaların artması, giderek artan sayıda kadınının çalışmasının aile içi rollerde ve görev dağılımında birtakım değişimleri zorunlu kılmasıydı. Bu değişimlerin ipuçlarını yalnızca gündelik yaşamda değil, o dönemde babalar üzerine yapılan araştırmalardaki artışta, bazı yazılarda, filmlerde, reklamlarda da yakalıyorduk.”
“1970 öncesinde çocuk gelişimi ve babalarla ilgili araştırmalarda daha çok baba yoksunluğunun çocuğun gelişimi üzerine ne tip etkileri olduğu incelenirken, 70’li yıllar ve sonrasında babanın çocuğu ile etkileşiminin gelişimi nasıl etkilediği, bakım verme stilleri açısından anne ve babalar arasındaki farklılıkların neler olduğu araştırılıyordu. 1974 yılı yapımı olan “Kramer Kramer’e karşı” filminin bu değişimi anlatan en güzel film örneklerinden biri diye düşünüyorum.”
“Anımsayanlarınız vardır belki. Çocuk bakmanın ve günlük işlerin rutininde boğulan, biraz melankolik ve hatta depresif bir annenin varoluşunu sorgulaması ve ayrılık sonrasında çocuğunu babaya bırakarak gitmesini, çocuğun bakımı hakkında başlangıçta pek de fikri olmayan babanın süreç içinde işi ve evi arasındaki dengeyi sağlamasını, çocuğu ile farklı bir ilişki kurmasını, sonrasında ise yeniden çocuğun velayetini isteyen anne nedeniyle bir anlamda çocuğun kendisinde kalması için verdiği hukuk mücadelesini ne güzel anlatmıştır film, Dustin Hofmann ve Meryl Streep’in eşsiz oyunculuğuyla. Sonrasında giderek artan sayıda reklamlarda ev işini yapan erkekler, çocuklarıyla eşlerine yemek hazırlayan, bebeğini yıkayan babalar görmeye başladık. Kuşkusuz bunlar toplumda büyük bir değişimin yaşandığını söylemiyordu bize, o dönemde ve hatta şimdi de hemen hemen çoğu toplumda hâlâ özellikle bebeklerin bakımında aktif rol alması beklenen kişiler anneler. Ancak bu tür filmlerin, reklamların, yazıların vb. önemi bu tip bir erkek ve baba modelinin de olabileceğini göstermeye başlaması; değişime açık olmayan, geleneksel bireylerin kafasında bile bu tür tutumların olabileceği fikrinin yer etmesine yardımcı olmasıydı.”
“Bu konuyla ilgili yaptığım ilk konuşmanın üzerinden neredeyse 35 yıl geçmiş. Bugün ilk konuşmada bana yöneltilen o büyük tepkinin benzerleri ile karşılaşmıyorum, tersine zaman içinde odağında baba olan toplantılara katılan erkeklerin sayısında giderek bir artışın olduğunu fark ediyorum. Geçmişe oranla pek çok ülkede yasal bir hak olarak babalık izni verilmesi, boşanma sonrası paylaşımlı velayet hakkının olması gibi yasal düzenlemelerin yapılması, paylaşımlı ebeveynlik gibi kavramların dilimize girmesi, çok yaygın olmamakla birlikte babanın evde kalıp çocuğa bakması ve kadının çalışması, babalara yönelik eğitim programlarının hazırlanması gibi örnekler de artmaya başladı.”
“Babaların çocuklarının bakım ve eğitiminde etkin bir biçimde rol almalarının yalnızca bireysel çabalarıyla olmasını beklemek doğru değil. Çünkü ne tür bir anne ya da baba olacağınızı yalnızca içgüdüleriniz belirlemiyor, bilgilenmek ve eğitim çok önemli. Araştırmaların söylediği şeylerden biri de şu: Gerek evlilik gerek çocuk yetiştirme konularında olsun bilgi almak, çeşitli interaktif toplantılara katılmak, bireylerin hem eş hem de ana baba olarak becerilerini geliştirmelerine olumlu etki ediyor, katkıda bulunuyor.”
“Vurgulamak istediğim bir nokta da babanın ilgili, iyi bir baba olmasının yalnızca çocuğunun duygusal ve sosyal gelişimine katkıda bulunmakla kalmayıp babanın kendi bireysel gelişimine de katkıda bulunmasıdır. Bu ise eşler arasındaki etkileşimin olumlu yönde artmasını o da annenin çocuklarıyla olan etkileşiminin daha dengeli ve uyumlu olmasını kolaylaştırır.”
