Yüksek öğretimde bir bölüme kayıt yapan öğrenci daha sonra pişman olsa da bu pişmanlığı fayda etmiyor. Girdiği bölümü değiştiremediği için bitirmek zorunda kalan öğrenci, istemediği bir alanda eğitim almaya mecbur kalıyor.
Türkiye’de sadece Sabancı Üniversitesi’nde uygulanan “bölümsüz üniversite” sisteminin uygulama sonuçları, ÖSS’deki tercih sisteminin yanlışlığını gözler önüne seriyor. Bölümsüz üniversite sistemiyle, öğrenciler bölümleri ve meslekleri yeterince tanıma imkanı bulduktan sonra, yani üniversitedeki ikinci yılları sonunda yapıyor. Sonuçta da diplomasıyla barışık öğrenciler yetişiyor. Türkiye’deki diğer üniversitelerde okuyan binlerce öğrenci ise geriye dönüş imkanı olmayan, farklı bir bölüme geçme fırsatı tanımayan ÖSS sisteminin kurbanı oluyor. Sabancı Üniversitesi’nde okuyan öğrencilerin yüzde 50’sinin okula girdikleri yıl ile iki yıl sonundaki tercihlerinin farklı olması, üniversitelerde okuyan yüzbinlerce öğrencinin en az yarısının istemediği bölümün ve mesleğin eğitimini aldığını gözler önüne seriyor.
Üniversite adayı öğrencilerin tercihlerini belirleyen en önemli etken ise Türkçe, Matemetik, Fen ya da Sosyal Bilimler sorularındaki başarıları. Mevcut ÖSS sisteminde bir öğrenci matematiği iyi olduğu için bilgisayar, elektronik ya da farklı bir mühendislik seçerken, aslında bu bölümün kendisine uygun olmadığını okula girince anlıyor. Fakat sınav sistemi, ikinci kez sınava girildiğinde puanları düşürdüğünden dolayı öğrenciye geriye dönme fırsatı da vermiyor. Bu sebeple de öğrenciler, sevmedikleri bir bölümük bitirmek zorunda kalıyor.
Sabancı Üniversitesi Sanat ve Sosyal Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cemil Koçak, SÜ’yü tercih eden öğrencilere, ilk günlerde bir anket uygulayarak hangi bölümlerde okumak istediğini sorduklarını belirtiyor. Koçak, öğrencilerin ilk yıl tüm fakülte ve bölümlere ait ortak dersleri gördüğünü, ikinci yıl sonunda kesin tercihler için aynı anketi tekrarladıklarını dile getiriyor ve şunları söylüyor: “İkinci anket öğrencilerin gerçekten okumayı istedikleri bölümü yansıtıyor. Yaptığımız istatistiklere göre öğrencilerimizin yüzde 49’u, üniversiteye girerken tercih ettiği bölümden farklı bir bölümde okuyor.” Koçak, bugünki mevcut ÖSS sisteminde küçük bir grubun üniversitede okuma fırsatı bulabildiğini, bu grubun da üçte birinin “Okuduğum bölümde mutlu değilim, elimde olsa değiştiririm” dediğini hatırlatıyor. Mevcut ÖSS sisteminden geri dönüşün mümkün olmadığının altını çizen Koçak, şöyle konruşuyor: “Bu sistemde öğrenciler meslekler hakkında hiçbir fikre sahip olmadan bölüm tercihi yapıyor. Çünkü adeta, iyi matematik bilen öğrencilere ‘sen mühendis ol’, iyi Türkçe yapanlara ‘sen sosyal bilim oku’ deniliyor. Ancak bir mühendis ya da tarihçi ne yapar, nasıl yaşar bir fikirleri yok. Bölümsüz üniversite sisteminde öğrenci bunu görme fırsatı buluyor. Diğer türlü hayatı boyunca sevmediği mesleği yapmak zorunda kalıyor. Dolayısıyla bu öğrenci hem mutlu olamıyor hem de mesleğinde başarıyı yakalayamıyor.”
