Cambridge Üniversitesi’nde yapılan çalışmalara göre çocuklar para merkezli alışkanlıklarını yaklaşık 7 yaşlarında oluşturmaya başlıyorlar ve ebeveynleri para odaklı eylemlerde bulunurken gözlemlemeye başlıyorlar. Biraz kasıtlı müdahalelerle çocuklarınızın finans konusunda erken yaşlardan itibaren fikir sahibi olmalarını sağlayabilirsiniz.
İşte size çocuklarınızı kişisel finans ve para yönetimi konusunda eğitmenize yardımcı olacak 15 basit teknik:
Çocuğunuz sayı saymaya başladığı dönemde onu para ile tanıştırın. Bilgi sağlamada aktif bir rol üstlenmeye çalışın. Ona paranın değerini öğretin ve bir kumbarada para biriktirmesi konusunda teşvik edin. Saydam bir kumbara edinin ki çocuğunuz parasının gittikçe arttırdığını gözleri ile görebilsin.
Çocuğunuz büyürken paranın hayatlarımızdaki yeri ve paraya verdiğimiz değer konularında onunla açık iletişim halinde olmaya özen gösterin – para nasıl biriktirilir, nasıl arttırılır ve en önemlisi akıllıca nasıl harcanır.
Çocukların ihtiyaçlar, istekler ve arzular arasındaki farkı öğrenmeleri gerek. Böylelikle gelecek yıllarda harcamalarıyla ilgili vereceği kararlar da çok daha bilinçli olacak.
Bankadaki işlerinizi hallederken, ATM’de kart kullanırken ya da kartla alışveriş yaparken tam olarak ne yaptığınızı açıklayın çocuğunuza. Düşünmeden bir şeyler satın almak gibi eylemlerden kaçının; çocuğunuza yalnızca bir gün bekleyip bu satın almayı gerçekten yapmak isteyip istemediğinizi göreceğinizi söyleyin. Çocuklar son derece güçlü gözlemcidirler; para konseptini sizi izleyerek ve davranışlarınızı kopyalayarak oldukça kolay bir şekilde öğreneceklerdir.
Çocuklarınıza faizin nasıl işlediğini açıklayın ve paralarının birikim hesaplarında arttığını gösterin.
Hedefler, paranın ve birikimin değerini öğrenmede elzemdir. Yaşlı ya da genç; insanların hedeflemedikleri başarılara imza attıkları pek görülmez. Çocukların ebeveynlerinden istedikleri her oyuncak, bir tür hedef belirleme seansının nesnesi haline gelebilir. Hedeflerin önemini kavramak, çocuğunuz için sorumluluk almayı öğrenmek anlamına gelecektir.
Dünya genelinde birçok insan çocuklara harçlık vermenin gerekliliği konusunda hemfikir; kimilerine göre verilen her kuruş ev işleri ile ilişkilendirilmeliyken kimilerine göre harçlığın bir kısmı karşılıksız olmalı. Hangisinde karar kılarsanız kılın, çocuğunuzun harçlık alırken temel bütçe hesabı ve planlama gibi temel becerileri edindiğinden emin olun. Harçlıklarını idare ettikçe, yönetim becerileri de gelişecektir.
Biriktirilen, yatırımı yapılan ya da harcanan paranın hesabını tutmak, gençlerin erkenden mutlaka öğrenmeleri gereken becerilerden. İşi kolaylaştırmak adına her ay için 1 adet olmak üzere 12 adet zarf edinin. Bu sistemi her çocuğunuz için ayrı ayrı kurun. Çocuklarınızı, satın aldıkları her şeyin fişini bu zarflara koymaya ve paraları ile ne yaptıklarına dair notlar tutmaya teşvik edin.
Çocuklarınıza harcamalar konusunda kendi kararlarını verme hakkı tanıyın – bu hatalar yapmalarına ve paralarını boşa harcamalarına sebep olsa dahi. Son derece değerli bir öğretme aracıdır bu. Ancak müdahale etmeye daima hazır olun ve ihtiyaç duyduklarında rehberleri olun.
Örneğin bir restoranda kredi kartı ile ödeme yaparken bu anı bir fırsat olarak görün ve çocuklarınıza kredi kartlarının işleyiş prensiplerini gösterin. Onlara ödenen ücreti nasıl kontrol edebileceklerini, bahşiş konusunu ve kredi kartı dolandırıcılıklarına karşı nasıl korunacaklarını açıklayın.
Yazın basit işlerde çalışmak ya da anne ve baba için bir şeyler yaparak bile para kazanmak, çocukların iş dünyası ve sıkı çalışma kavramları hakkında bir şeyler öğrenmelerine yardımcı olacaktır. Çocuğunuza harçlık verdiğiniz zaman bu parayı bir işin karşılığı olarak gösterin ve çocuğunuzun farklı ev işleri aracılığıyla para kazandıklarını düşünmelerini sağlayın.
Bütçe oluşturma üzerine pratik olması amacıyla çocuğunuzun ailecek yapacağınız bir aktiviteyi planlamasına izin verin. Bir şey için harcanacak yüklü miktarda paranın başka şeyler için elde bir şey kalmamasına yol açabileceğini anlamalarına yardımcı olun.
Çocuklarınıza uzun vadede birikim yapma ve borçlanma gibi kavramların anlamlarını öğretin. Eğitim hayatı, ev, araba ve emeklilik masraflarını erken dönemlerde tanımalarını sağlayarak hayata dair uzun vadede fikir sahibi olmalarına yardımcı olun.
Temel finans becerilerini edindiklerini gördüğünüzde çocuklarınızı global piyasaların karmaşıklığını öğrenmeye teşvik edin. Hisseler, yatırım fonları ve birikim hesapları gibi kavramları birlikte keşfedin.
